Observeren

Er zijn beroepen waar observeren als vanzelfsprekend bij de taken hoort. Denk aan een arts, psycholoog of recherche. De visie van Maria Montessori is grotendeels gebaseerd op de observaties die zij deed in haar vroege loopbaan, en later zeker ook nog. Alles wat kinderen haar lieten zien vertaalde zij in haar methode en materialen. Later zijn haar bevindingen onderschreven door wetenschappelijk onderzoek.

Observeren is bij jonge kinderen ook nog eens heel belangrijk omdat zij verbaal nog niet kunnen aangeven wat zij nodig hebben of bedoelen. Door goed te observeren kun je hun gedrag vertalen naar hun behoeftes. En als je deze behoeftes weet kun je omgeving en materiaal aanpassen aan wat zij op dat moment nodig hebben….

Dat betekend ook dat je voldoende kennis moet hebben over de algemene ontwikkeling van een kind en de gevoelige periodes die een kind doormaakt.

De belangrijkste stelregel bij het observeren is:

Maak je observaties altijd objectief!

Daarnaast is het van belang dat alle begeleiders op de groep observeren, zo kun je samen overleggen over wat je waargenomen hebt.
Er zijn drie manieren van observeren:

– Jezelf observeren, bijvoorbeeld door middel van een dagboek. Zelfreflectie is van belang
– Direct observeren, zitten, minstens een half uur. Alleen observeren in het nu, dus niet in je hoofd bezig zijn met andere dingen. Je kunt dit doen op een moment dat er minder kinderen zijn, tijdens lunch of als de meeste andere kinderen slapen. Je observeert dan één specifiek kind. Je kijkt naar de bewegingen, de taal en interactie. Dit kan tijdens de dagelijkse momenten zijn of bij een speciaal gekozen moment waar je meer inzicht over wilt krijgen. Op dit moment werk je dus niet op de groep maar zit je apart en ben je puur en alleen bezig met observeren.
– Indirect observeren, je scant de omgeving en maakt een totaaloverzicht. Dit kan weer één kind zijn of een groep.

Maria Montessori is de enige pedagoge die al haar kennis en wetenschap haalde uit observaties.

Op de werkvloer is het van belang dat we kinderen observeren. Maar ook voor thuis is dit eens erg leuk om te doen. Want meestal ben je zelf ook wel ergens mee bezig als ouder en zie je je kind natuurlijk zijdelings bezig. Neem eens een keer echt de tijd om te kijken, als is het maar 10-15 minuten. Uit ervaring weet ik dat je ineens hele andere dingen ziet…

Anneliese Tacke-Jansen, Montessori Coach